Anders Kijken naar SI en (hechtings)trauma bij mensen met een verstandelijke beperking

Werk je met kinderen of jongeren (of volwassenen) met een verstandelijke beperking die een (hechtings)trauma hebben doorgemaakt en uitdagingen hebben op het gebied van prikkelverwerking? En heb je de EMB-module van anders kijken naar kinderen gevolgd?  Of heb je op andere wijze ervaring met prikkelverwerking i.r.t. mensen met EMB? Dan is deze expert-module een goede keuze! 

Kenmerkend bij kinderen met een beperking is de complexe problematiek waarbij sensorische, motorische, medische, cognitieve en gedragsmatige problemen met elkaar verweven zijn. Door deze problemen hebben kinderen vaak veel ziekenhuisopnames meegemaakt of zijn ze op jongere leeftijd uit huis gegaan. We zien dan ook vaak problemen in de hechting of een of meerdere traumatische ervaringen bij deze doelgroep. 

Sensorische Informatieverwerking (S.I) is het kunnen opnemen, selecteren en verwerken van informatie die via de zintuigen wordt geregistreerd. Om te participeren in het dagelijks leven is het belangrijk dat de zintuiglijke waarnemingen goed door het zenuwstelsel worden verwerkt. Inmiddels weten we dat (hechtings)trauma structurele gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van het brein. Onderzoek laat zien dat er een relatie is tussen hechtingspatronen en een verstoorde prikkelverwerking (Kerley, L. J., Meredith, P. J., & Harnett, P. H., 2022).De Sensorische Informatieverwerking speelt een essentiële rol in de sensomotorische, cognitieve, sociaal-emotionele en spraak/taalontwikkeling. 
Fysiotherapeuten, ergotherapeuten,  logopedisten en vaktherapeuten werken vaak met kinderen die te maken hebben met fysieke, motorische, of communicatieve uitdagingen. Bij sommige van deze kinderen spelen hechtingsproblemen of doorgemaakt trauma een belangrijke rol. Kennis over deze problematiek is essentieel om effectieve en gepaste zorg te kunnen bieden. Kinderen met hechtingsproblemen kunnen moeite hebben met vertrouwen, zijn mogelijk angstig, teruggetrokken, of juist hyperactief en/of oppositioneel. Voor therapeuten is het cruciaal om deze gedragskenmerken te herkennen en hun therapie hier op aan te passen.

Kinderen met zowel een verstandelijke beperking als een hechtingsstoornis hebben vaak regulatieproblemen door een combinatie van cognitieve beperkingen, verstoringen in de hechting en een verhoogde gevoeligheid voor stress en prikkels. Hun kwetsbaarheid op het gebied van emotionele en gedragsregulatie vraagt om begripvolle, gespecialiseerde zorg en ondersteuning, waarbij er rekening wordt gehouden met hun unieke behoeften en uitdagingen. Het bieden van een veilige, voorspelbare en ondersteunende omgeving is essentieel om hen te helpen hun zelfregulatie te ontwikkelen en te versterken.

Dit alles vraagt om een vertaalslag waarbij naar ieder individu specifiek wordt gekeken en deze uniciteit terugkomt in het onderzoeken, behandelen en begeleiden.. Iedere therapeutische discipline werkt op deze module aan vakinhoudelijke zorgvragen. In deze module is het begeleiden van ouders, groepsleiding en andere betrokkenen het uitgangspunt, om de omgeving zo goed mogelijk aan te laten sluiten aan de individu specifieke mogelijkheden, beperkingen en kwetsbaarheden. De zintuiglijke prikkelverwerking moet altijd in een bredere context worden bekeken waarbij mogelijkheden en beperkingen van deze methodiek kritisch worden overwogen. Prikkelverwerking is daarbij nooit een doel op zich, maar verwerkt in doelen op participatieniveau. Na deze module kun je de keuzes voor de behandelvariabelen (cliëntvariabelen, omgevingsvariabelen, materiaal variabelen en interactievariabelen) motiveren en onderbouwen op basis van kennis, evidence en best practice en maak je het eigen handelen transparant voor ouder(s) en groepsleiding en iedereen die betrokken is bij de zorg voor de cliënt.